Vào mùa hè, thời tiết nắng nóng gay gắt, nhiệt độ thường xuyên ở mức cao khiến nhu cầu sử dụng các thiết bị làm mát như quạt điện, máy lạnh, máy làm mát không khí, tủ lạnh, quạt hơi nước, cây nước nóng lạnh… tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và hộ gia đình tăng mạnh. Đây là một giải pháp cần thiết nhằm giảm nhiệt độ môi trường, đảm bảo sức khỏe, nâng cao năng suất lao động. Tuy nhiên, việc sử dụng các thiết bị làm mát không đúng cách, không đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, bảo trì bảo dưỡng kém hoặc sử dụng trong điều kiện không an toàn về điện, vật liệu, không gian có thể gây ra nguy cơ cháy, nổ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản của người dân và xã hội.

Để chủ động phòng ngừa các sự cố cháy, nổ liên quan đến thiết bị làm mát trong mùa hè, Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ - Công an tỉnh khuyến cáo các nội dung sau:
Nguyên nhân gây cháy, nổ từ thiết bị làm mát
- Chập mạch điện bên trong thiết bị: Do dây dẫn bị hở, lão hóa hoặc chập pha trong quá trình sử dụng lâu ngày, đặc biệt với các thiết bị như máy lạnh, tủ lạnh, quạt điện đời cũ.
- Sử dụng ổ cắm, dây dẫn quá tải: Việc cắm nhiều thiết bị công suất lớn vào cùng một ổ cắm, sử dụng ổ chia kém chất lượng, không đúng công suất thiết kế dễ dẫn đến hiện tượng phát nhiệt cục bộ, gây cháy.
- Không ngắt nguồn điện khi không sử dụng thiết bị: Nhiều trường hợp quên rút phích cắm sau khi tắt máy lạnh, quạt... dẫn đến hiện tượng rò điện hoặc nóng âm thầm tại ổ cắm, lâu ngày có thể phát sinh tia lửa điện gây cháy.
- Không kiểm tra, bảo dưỡng thiết bị định kỳ: Các thiết bị làm mát, đặc biệt là máy lạnh nếu không được vệ sinh thường xuyên sẽ khiến mô-tơ hoạt động quá tải, sinh nhiệt cao dễ gây cháy.
- Đặt thiết bị sát vật liệu dễ cháy: Quạt điện, máy làm mát hơi nước, cây nước nóng lạnh nếu bố trí gần rèm cửa, giấy, vật liệu nhựa… rất dễ gây cháy lan khi xảy ra sự cố.
- Không gian sử dụng chật hẹp, hệ thống điện tạm bợ: Phổ biến tại các ki-ốt, phòng trọ, nhà tạm… làm tăng nguy cơ quá tải điện và không có phương tiện chữa cháy kịp thời khi xảy ra sự cố.
Biện pháp phòng cháy, chữa cháy đối với thiết bị làm mát
Để đảm bảo an toàn phòng cháy, chữa cháy khi sử dụng các thiết bị làm mát trong mùa hè, cần thực hiện nghiêm túc các biện pháp sau:
- Lắp đặt thiết bị điện đúng kỹ thuật: Sử dụng dây dẫn đúng tiết diện, chịu tải phù hợp với công suất tiêu thụ; đấu nối đúng quy chuẩn, không đấu chồng dây, không dùng dây cũ, dây hở hoặc chất lượng kém.
- Trang bị aptomat, cầu dao chống quá tải cho từng khu vực, từng thiết bị công suất lớn như máy lạnh, tủ lạnh.
- Không sử dụng chung ổ cắm cho nhiều thiết bị điện có công suất lớn. Ưu tiên lắp ổ điện âm tường, có nắp đậy, không sử dụng ổ chia kém chất lượng.
- Rút phích cắm khỏi ổ khi không sử dụng thiết bị, đặc biệt là vào ban đêm hoặc khi rời khỏi nhà.
- Thường xuyên kiểm tra, vệ sinh thiết bị, đặc biệt là bộ tản nhiệt của máy lạnh, mô-tơ quạt, lưới lọc… để đảm bảo thiết bị hoạt động trong điều kiện tối ưu, tránh quá nhiệt.
- Đặt thiết bị làm mát xa các vật liệu dễ cháy như màn vải, giấy tờ, xốp, nhựa… ít nhất 0,5m. Không dùng quạt thổi vào bếp ga, lửa trần hoặc các chất lỏng dễ cháy.
- Không để thiết bị hoạt động liên tục quá lâu không có người giám sát, đặc biệt với các máy lạnh mini, máy làm mát không khí giá rẻ.
- Không tự ý sửa chữa thiết bị nếu không có chuyên môn. Khi phát hiện thiết bị có hiện tượng nóng bất thường, phát tiếng kêu lạ, phát mùi khét… phải ngắt nguồn và gọi thợ kỹ thuật có chuyên môn kiểm tra.
- Trang bị bình chữa cháy mini tại nhà, nơi làm việc và hướng dẫn mọi người trong gia đình, nhân viên biết cách sử dụng. Đối với hộ kinh doanh, cần bố trí thiết bị PCCC theo đúng quy định.
- Không để dây điện, ổ cắm điện nằm dưới nền nhà ẩm ướt, dễ rò điện hoặc gây chập cháy khi có nước tràn.
- Đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh sử dụng nhiều thiết bị làm mát, cần bố trí riêng đường điện cho từng khu vực, có sơ đồ hệ thống điện rõ ràng và kiểm tra định kỳ.
Khi xảy ra sự cố cháy, nổ từ thiết bị làm mát
- Báo động khẩn cấp để mọi người biết và nhanh chóng rời khỏi khu vực cháy; có thể hô to, gõ kẻng, bật còi hoặc kích hoạt hệ thống báo cháy bằng tay (nếu có).
- Cắt ngay nguồn điện bằng cách ngắt aptomat tổng, cầu dao hoặc rút phích cắm nếu an toàn.
- Sử dụng bình chữa cháy bột (MFZ) hoặc bình khí CO₂ để dập tắt đám cháy nếu đám cháy chưa lan rộng. Tuyệt đối không dùng nước dập đám cháy điện khi chưa cắt nguồn điện, tránh bị điện giật nguy hiểm tính mạng.
- Báo cháy ngay cho lực lượng Cảnh sát PCCC và CNCH theo số 114 hoặc Công an, chính quyền địa phương nơi gần nhất.
Mỗi người dân, mỗi cơ quan, doanh nghiệp cần nêu cao ý thức, chủ động phòng ngừa cháy, nổ từ những thiết bị điện đơn giản như quạt, máy lạnh, tủ lạnh… Bên cạnh đó, cần thường xuyên nhắc nhở người thân, nhân viên sử dụng thiết bị điện đúng cách, trang bị đầy đủ phương tiện chữa cháy ban đầu và phối hợp tốt với lực lượng chức năng khi có sự cố xảy ra./.

Đội Chữa cháy và Cứu nạn, cứu hộ khu vực 3