Chế độ BHXH tự nguyện được
quy định tại 10 điều (từ Điều 72 đến Điều 81) thuộc chương IV Luật BHXH số
58/2014/QH13 được Quốc hội thông qua ngày 20/11/2014, được Chính phủ quy định
chi tiết tại Nghị định số 134/2015/NĐ-CP ngày 29/12/2015. Bộ Lao động Thương
binh- Xã hội có Thông tư số 01/2016/TT-BLĐTBXH ngày 18/2/2016 hướng dẫn một số
điều của BHXH tự nguyện.
Theo quy định mọi công dân từ 18 tuổi trở lên không thuộc
diện tham gia BHXH bắt buộc đều được tham gia BHXH tự nguyện, được chọn một
trong sáu phương thức đóng: đóng hằng tháng, 3 tháng một lần, 6 tháng một lần,
12 tháng một lần, điểm mới của nghị định và thông tư hướng dẫn là người lao
động được đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm một lần, đóng
một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về
tuổi để hưởng lương hưu theo quy định nhưng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm
để hưởng lương hưu.
Trường hợp người tham
gia BHXH bắt buộc đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định (nữ 55 tuổi, nam 60 tuổi)
mà thời gian đã đóng BHXH còn thiếu trên 10 năm, nếu có nguyện vọng thì tiếp
tục đóng BHXH tự nguyện theo một trong các phương thức nói trên cho đến khi
thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm thì được đóng một lần cho những
năm còn thiếu để hưởng lương hưu sớm theo quy định.
Thời điểm hưởng lương hưu được tính từ tháng liền kề sau
tháng đóng đủ số tiền cho những năm còn thiếu.
Mức đóng hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham
gia BHXH tự nguyện lựa chọn.
Cụ thể, mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện
lựa chọn thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn theo quy định
của Thủ tướng Chính phủ và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm
đóng.
Riêng mức đóng một lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5
năm theo quy định được tính bằng tổng mức đóng của các tháng đóng trước, chiết
khấu theo lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do BHXH Việt Nam
công bố của năm trước liền kề với năm đóng.
Trường hợp đóng một lần cho những năm còn thiếu của người đã
đủ tuổi hưu nhưng thời gian tham gia BHXH chưa đủ thì áp dụng lãi gộp bằng lãi
suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do BHXH Việt Nam công bố của năm trước liền kề
với năm đóng.
Người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được hoàn trả một phần số
tiền đã đóng trước đó nếu thuộc một trong các trường hợp sau: thuộc đối tượng
tham gia BHXH bắt buộc, hưởng BHXH một lần, bị chết hoặc tòa án tuyên bố đã
chết.
Số tiền hoàn trả cụ thể được tính dựa trên các dữ liệu: mức
đóng, lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng, số năm đã đóng, số tháng còn
lại chưa đóng của phương thức đóng mà người tham gia chọn lựa...
BHXH-BHYT là trụ cột chính của an sinh xã hội, tham
gia BHXH để thụ hưởng lúc tuổi già, tham gia BHYT để được chăm sóc sức khỏe tốt
nhất, tham gia BHXH-BHYT là trách nhiệm và quyền lợi của bản thân và cộng đồng.
Người lao động có thể tìm hiểu chế độ, chính sách
BHXH-BHYT tra cứu văn bản, biểu mẫu tại cơ quan Bảo hiểm xã hội huyện Vạn
Ninh để được tư vấn và giải đáp./.
Thực hiện: HQL